Dziki Zachód – tym mianem określane były zachodnie terytoria Ameryki Północnej w XIX wieku i pierwszej dekadzie XX wieku. Eksploracja tych terenów przez Europejczyków dla jednych przyniosła ziszczenie „amerykańskiego snu”, dla innych – szczególnie dla rdzennych mieszkańców – była czasem trudnych przemian i walk o przetrwanie. Od lat nie przestaje rozpalać wyobraźni ludzi na całym świecie, szczególnie za sprawą kultowych westernów. Tytuły takie jak: „Rio Bravo”, „Siedmiu Wspaniałych”, „W samo południe”, czy „Dobry, zły i brzydki” na trwałe zapisały się w historii kina. W czasy kowbojów, Indian i „gorączki złota” można przenieść się nie tylko za pośrednictwem wielkiego ekranu. Zapisem tej epoki jest także zestaw oryginalnych monet pochodzących z czasów Dzikiego Zachodu, dostępny w Skarbnicy Narodowej.
Przed pojawieniem się osadników z Europy zachodnie tereny kontynentu amerykańskiego były zamieszkiwane jedynie przez rdzennych mieszkańców – Indian. Sytuacja zaczęła się zmieniać na początku XIX wieku, kiedy terytorium nowo powstałego państwa – Stanów Zjednoczonych, zaczęło się rozrastać. Wielu przybyszów ze Starego Kontynentu podróżowało na Zachód, by rozpocząć życie w nowym miejscu, gdzie ziemia była wyjątkowo tania. Kolejny przełom nastąpił w połowie XIX wieku, kiedy w Kalifornii odkryto złoża złota. Śmiałkowie kuszeni możliwością wzbogacenia się przy wydobyciu tego cennego kruszcu tłumnie przybywali na Zachód. W ciągu lat 1848-1849 „gorączka złota” ogarnęła około stu tysięcy osób. Niektórym udało się w krótkim czasie zdobyć ogromne majątki, jednak wielu poszukiwaczy przypłaciło swoje przygody życiem.
„Gorączka złota” spopularyzowała wykorzystanie tego kruszcu jako środka płatniczego. Najstarsze złote monety z USA to dziesięciodolarowy orzeł oraz pięciodolarowy półorzeł. Pierwsze emisje datuje się już na 1795 rok. Poza złotem, najpopularniejszym kruszcem stanowiącym środek płatniczy było srebro. Do historii numizmatyki dzikiego zachodu przeszedł srebrny dolar Morgana, zwany królem amerykańskich monet. Pierwsza jego emisja miała miejsce w 1878 roku. Na jego popularność duży wpływ miało odkrycie złóż srebra w północnej Newadzie pod koniec lat 50 XIX wieku, które wywołało podobne poruszenie co „gorączka złota”.
Pierwsza mennica Stanów Zjednoczonych powstała już w 1792 roku. Jednak przed odkryciem bogatych złóż metali na zachodzie kraju rząd młodego państwa nie miał środków na emitowanie wystarczającej ilości monet. Z tego powodu ustanowił oficjalnymi środkami płatniczymi wybrane pieniądze zagraniczne. Najpopularniejszymi z nich były meksykańskie monety o nominale 8 reali, zwane po angielsku „pieces-of-eight”. Pozostawały w użyciu aż do 1857 roku, jednak jeszcze przez długi czas miały duże znaczenie symboliczne, szczególnie dla osób wyjętych spod prawa, które poszukiwały schronienia w Meksyku.
Poszerzanie granic Stanów Zjednoczonych o zachodnie terytoria było ważnym krokiem na drodze tego młodego państwa do stania się jednym z najpotężniejszych mocarstw świata w XX wieku. Ciemną stroną ekspansywnej polityki przybyszów z Europy były jednak konflikty z rdzennymi mieszkańcami Ameryki, które przyniosły ogromne cierpienie i nieodwracalne straty kulturowe. Przez długie lata Indianie stawiali opór przybyszom, jednak ostatecznie tym ostatnim udało się wydrzeć sporne terytoria z rąk ich pierwotnych właścicieli. W drugiej połowie XIX wieku ekspansja białych osadników osiągała swoje apogeum. W tamtym czasie rozpoczęto nietypową emisję. Do obiegu w całych Stanach Zjednoczonych trafiły brązowe jednocentówki z portretem młodej Indianki. Do dziś wielu historykom niewiarygodne wydaje się umieszczenie na środku płatniczym wizerunku Indianki w czasie nasilonych konfliktów etnicznych. Z tego powodu niektórzy twierdzą, że kobieta na monecie to w rzeczywistości Lady Liberty, jedynie w indiańskim nakryciu głowy.
Te wyjątkowe monety to prawdziwa kapsuła czasu, w której zamknięty jest istotny wycinek historii Stanów Zjednoczonych. Złoty półorzeł, dolar Morgana, osiem reali i brązowa centówka stanowią zestaw, który rozpala wyobraźnię i pozwala przenieść się w czasy kowbojów. Wszystkie numizmaty zostały umieszczone w eleganckiej kapsule oraz wzbogacone o materiały informacyjne na temat każdego z nich.
*****
Skarbnica Narodowa w mediach społecznościowych – kliknij i dowiedz się więcej:
