Tadeusz Kościuszko jest niewątpliwie jedną z najważniejszych i najbardziej znanych postaci w polskiej historii. Powstanie, którego był inspiratorem i przywódcą, choć nie zakończyło się odzyskaniem przez Polskę niepodległości, było jednym z kluczowych wydarzeń w naszych dziejach. Ale czy wiesz, że polski bohater narodowy jest również uznawany za kluczową postać w historii USA? Dowiedz się więcej!
Kim był Tadeusz Kościuszko?
Tadeusz Kościuszko urodził się 4 lutego 1746 roku w Mereczowszczyźnie, wsi znajdującej się obecnie na terenie Białorusi. Pochodził z rodu szlacheckiego, który wywodził się od dworzanina Aleksandra Jagiellończyka i Zygmunta I, Konstantego Fiodorowicza.
Tadeusz Kościuszko był młodszym synem swoich rodziców, a niewielki majątek rodzinny miał przypaść jego starszemu bratu, Józefowi. Dlatego przyszły dowódca powstania wybrał karierę wojskową. Pobierał nauki w prestiżowej Szkole Rycerskiej – ukończył ją w stopniu kapitana. Następnie, jako stypendysta królewski, wyjechał do Paryża, gdzie kontynuował naukę.
Po ukończeniu szkoły, powrócił do Polski, jednak nie znalazłszy tu zatrudnienia, wyjechał do Drezna, a następnie ponownie do Paryża. To tu usłyszał o wojnie toczących się w koloniach amerykańskich i zadecydował o wyjeździe do Ameryki Północnej, z myślą o zaciągnięciu się do armii amerykańskiej, wspieranej przez Francuzów w walce z siłami Wielkiej Brytanii.
Jak Tadeusz Kościuszko został bohaterem narodowym Ameryki?
Tadeusz Kościuszko, krótko po przybyciu do Ameryki, został mianowany na inżyniera armii amerykańskiej i we wrześniu 1776 roku otrzymał zadanie ufortyfikowania Filadelfii. Następnie trafił nad granicę kanadyjską, gdzie fortyfikował obozy armii USA. Szczególnie przysłużył się do zwycięstwa wojsk amerykańskich w bitwie pod Saratogą. Wykonane wówczas prace fortyfikacyjne przyniosły mu rozgłos i zaowocowały skierowaniem Kościuszki do budowy twierdzy w West Point, a następnie innych fortyfikacji.
Jego umiejętności inżynierskie zostały uznane za jeden z elementów kluczowych dla amerykańskich zwycięstw i ostatecznej wygranej w walce o niepodległość. W uznaniu zasług został mianowany na generała brygady armii amerykańskiej. Co ciekawe, był zwolennikiem abolicjonizmu, a dużą część zaległych poborów przeznaczył na wykupienie wolności i kształcenie czarnoskórych mieszkańców USA.
Powrót do Polski i powstanie kościuszkowskie
Kościuszko, mimo pozycji, jaką wypracował sobie w nowo budowanej Ameryce, zdecydował się na powrót do rodzinnej Polsce, w której sytuacja pogarszała się z miesiąca na miesiąc. Przybył do kraju w 1784 roku. Niemal natychmiast zadecydował o zmniejszeniu wymiaru pańszczyzny dla chłopów pracujących w jego rodzinnym majątku, co było jasnym sposobem wyrażenia demokratycznych poglądów generała.
Kościuszko zaangażował się również w sytuację polityczną Polski, która osłabiona pierwszym rozbiorem, była na progu utraty niepodległości. Został generałem majorem wojsk koronnych i współpracował m.in. ze Stanisławem Staszicem oraz Hugonem Kołłątajem.
Na krótko wyemigrował do Francji, gdzie próbował m.in. wynegocjować z rządem wsparcie dla Polski. Nie przyniosło to jednak pożądanych efektów, a w 1793 roku doszło do drugiego rozbioru naszego kraju. Dlatego Kościuszko opracował koncepcję powstania narodowego, a w jego realizację włączył nie tylko stan szlachecki czy mieszczan, ale również chłopów. Powstanie kościuszkowskie wybuchło 24 marca 1794 roku i trwało aż do 16 listopada tego samego roku. Niestety, zakończyło się całkowitą klęską, a w konsekwencji nastąpił III, ostateczny rozbiór Polski. Mimo to, bohaterska postawa Tadeusza Kościuszki po dziś dzień pozostaje wzorem do naśladowania.
Kościuszko został upamiętniony przez naród m.in. słynnym kopcem, który został usypany w Krakowie w latach 1820-1823. Więcej o jego dziejach przeczytasz w tym artykule. Do dziś jest on uznawany za jeden z najważniejszych polskich pomników historii.
A jeśli interesuje Cię historia Polski, przyjrzyj się również monetom i medalom okolicznościowym, które prezentuje numizmatyka polska. Znajdziesz pomiędzy nimi wiele artefaktów nawiązujących do burzliwego okresu utraty i odzyskania przez nasz kraj niepodległości.