Z monet korzystasz na co dzień, przede wszystkim podczas robienia zakupów. Ale te obiegowe nie są jedynymi, jakie powstają w mennicach. Przysłowiowa druga strona medalu to numizmaty kolekcjonerskie. Powstają w niewielkim nakładzie, a ich twórcy koncentrują się na wartości symbolicznej oraz artystycznej. Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak wygląda proces ich tworzenia? Dziś odsłaniamy rąbka tajemnicy!
Na początek najważniejsze: proces bicia monet przebiega w kilku etapach. To długa droga i praca, w której bierze udział szerokie grono specjalistów. Warto jednak wiedzieć, jak to wygląda krok po kroku.
Projekt i jego akceptacja
Projektanci monet to prawdziwi artyści, których wizje niejednokrotnie wymykają się poza horyzonty wyobraźni. To dzięki nim awersy i rewersy numizmatów kolekcjonerskich niosą za sobą zarówno walor artystyczny, jak i głęboką symbolikę. Wszystko zaczyna się więc od koncepcji projektanta. Artysta tworzy na jej podstawie projekt awersu i rewersu. Dziś odbywa się to najczęściej przy pomocy specjalistycznego oprogramowania.
Projekt trafia w pierwszej kolejności do technologów w mennicy, którzy oceniają, czy istnieje możliwość realizacji artystycznej wizji od strony praktycznej. Nierzadko proces nanoszenia poprawek, które pozwolą uzgodnić wizję projektanta z możliwościami technicznymi, trwa bardzo długo. Jego efektem jest wypracowanie ostatecznej wersji projektu i jego akceptacja.
Przygotowanie pozytywu numizmatu i jego gipsowego odlewu
Po akceptacji projektu do działania przystępują plastycy. Ich zadaniem jest przygotowanie pozytywu numizmatu ze specjalnej plasteliny. Zadanie wymaga nawet kilkudziesięciu godzin spędzonych na precyzyjnym wykonaniu rzeźby.
Na podstawie plastelinowego pozytywu jest wykonywany jego gipsowy odlew. Oba elementy są wykonane w powiększeniu – w znacznie większej skali niż docelowy stempel.
Produkcja stempla
Kiedy gipsowy odlew jest gotowy i dopracowany w najmniejszym szczególe, eksperci skanują go komputerowo, pomniejszają ten obraz i przenoszą na elektrodę. Do gry wkraczają specjalistyczne maszyny CNC, które produkują prototyp, a więc pierwowzór wyrobu w negatywie.
Tak powstały stempel jest polerowany ręcznie (to proces trwający nawet kilka godzin!), a następnie podlega procesowi hartowania. Dzięki temu uzyskuje nieskazitelną powierzchnię, a jednocześnie wyjątkową odporność na uszkodzenia mechaniczne.
Przygotowanie krążków, z których powstaną numizmaty
Kiedy stempel menniczy jest gotowy, przygotowuje się krążki, na których będzie odbijany wzór. Kluczowy jest tutaj wybór kruszcu. W przypadku monet kolekcjonerskich jest to najczęściej złoto lub srebro.
Wybijanie monet
Kiedy stempel oraz krążki są gotowe, przychodzi moment na bicie monet. W przypadku tych kolekcjonerskich nie stosuje się maszyn o wysokiej przepustowości – i to z dwóch powodów. Po pierwsze – jest ona zbędna, ponieważ zazwyczaj powstają krótkie serie takich numizmatów. Po drugie, gdyż tu liczy się maksymalna precyzja – zwłaszcza, że do wybicia monet kolekcjonerskich potrzeba czasem nie jednego, a nawet 3-4 uderzeń prasy menniczej!
Kontrola
Kontrola jakości jest przy monetach kolekcjonerskich szczególnie ważna. Odbywa się na każdym etapie pracy, jednak ta najważniejsza ma miejsce już po wybiciu numizmatu. Każdy krążek jest dokładnie oceniany przez eksperta, zarówno „nieuzbrojonym” okiem, jak i z wykorzystaniem narzędzi numizmatycznych. Gdy taka analiza potwierdzi, że moneta nie ma żadnych uchybień, sporządzana jest dokumentacja, a numizmat jest pakowany i przekazywany do sprzedaży.
Jak widać, aby powstały monety kolekcjonerskie, potrzeba wiele godzin pracy i niezwykłych umiejętności. Właśnie dlatego warto docenić kunszt tych artefaktów.
Monety kolekcjonerskie: https://www.skarbnicanarodowa.pl/inne-metale/monety