Zakon Maltański to jeden z najciekawszych, obok Krzyżaków i Templariuszy, zakonów rycerskich na świecie. Jego historia jest wyjątkowo intrygująca, podobnie jak obecny status. Dowiedz się więcej na temat tej organizacji, jej roli w Polsce i na świecie oraz poznaj historię Orderu Zasługi Zakonu Maltańskiego.
Czym jest Zakon Maltański?
Historia Zakonu Maltańskiego sięga XI wieku, okresu wypraw krzyżowych. Co ciekawe, powstał na kilka lat przez I krucjatą, na bazie bractwa zawiązanego przy szpitalu św. Jana Chrzciciela w Jerozolimie. Stąd wzięła się popularniejsza nazwa zakonu – zakonników określa się mianem joannitów. Został powołany do życia w 1099 roku przez uznanego dziś za błogosławionego brata Gerarda Tonque. Oficjalnie został uznany przez papieża w 1113 roku.
Joannici, czyli Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników Świętego Jana, z Jerozolimy, z Rodos i z Malty byli zakonem powołanym w celu niesienia pomocy cierpiącym, bezdomnym i słabym. I rzeczywiście, to właśnie oni – poza zamkami warownymi rozmieszczonymi m.in. na Cyprze czy Malcie oraz na Bliskim Wschodzie – pozostawili po sobie pierwsze szpitale na terenie Europy. To właśnie joannitów uznaje się za zasłużonych w rozwoju szpitalnictwa.
Warto zwrócić uwagę na określenie „Suwerenny” znajdujące się w oficjalnej nazwie Zakonu Maltańskiego. Zakon rzeczywiście jest suwerennym bytem prawnym i politycznym, a jego siedziby po dziś dzień mają status eksterytorialności. A to oznacza, że jest on stroną umów międzynarodowych, ma ambasady na całym świecie (w tym w Polsce!) oraz utrzymuje stosunki dyplomatyczne. Jego członkowie uzyskują obywatelstwo Zakonu, jednak nigdy nie może być ono wyłącznym – funkcjonuje obok faktycznego obywatelstwa.
Obecnie Zakon Maltański ma świecką formułę działalności – jego członkowie nie prowadzą życia klasztornego, a najczęściej pozostają w związkach małżeńskich i prowadzą różne formy aktywności zawodowej. Liczba członków na całym świecie wynosi ok. 12 500 członków, z czego ponad 160 to Polacy. Wśród nich znajduje się np. były minister zdrowia, Łukasz Szumowski.
Czym jest Order Zasługi Zakonu Maltańskiego?
To faktyczne określenie odznaczenia, które często jest nazywane Orderem Kawalerów Maltańskich. Warto wiedzieć, że członkowie joannitów to zarówno kobiety, jak i mężczyźni, którzy otrzymują tytuły Dam i Kawalerów Zakonu Maltańskiego. Jednak odznaczenia i tytuły są przyznawane również osobom spoza struktury tej organizacji. Tym najważniejszym, przyznawanym od 1910 roku, jest Order Pro Merito Melitensi, czyli Order Zasługi Zakonu Maltańskiego.
Odznaczenie to jest uznawane za jedno z najbardziej prestiżowych na świecie i często jest stawiane na równi np. z Orderem Imperium Brytyjskiego czy Legią Honorową. Jest de facto formą nadania tytułu szlacheckiego.
Order Zasługi Zakonu Maltańskiego jest przyznawany zarówno kobietom, jak i mężczyznom. Nadaje się go nie tylko katolikom, choć oficjalnie to wyróżnienie otrzymywane za aktywne promowanie wartości chrześcijańskich oraz działania zwiększające honor i prestiż Zakonu. Wśród osób, które zostały wyróżnione tą odznaką, są m.in. amerykańscy prezydenci Ronald Reagan oraz George H. W. Bush, a wśród Polaków m.in. Krzysztof Penderecki, Władysław Bartoszewski oraz Lech Kaczyński.
Odkryj medal „Order Maltański”
Skarbnica Narodowa, z myślą o przypomnieniu wyjątkowej historii Kawalerów Maltańskich, przygotowała wyjątkowy medal okolicznościowy inspirowany symboliką joannitów. Na jego awersie znajdują się krzyż maltański, korona królewska oraz biała tarcza w formie czerwonego krzyża, a na rewersie – nazwa odznaczenia, organ ustanawiający oraz rok założenia Zakonu Maltańskiego. To wyjątkowy numizmat, wykonany z brązu platerowanego 24-karatowym złotem, który zachwyci nie tylko pasjonatów średniowiecznej historii.
Zobacz również: https://www.skarbnicanarodowa.pl/inne-metale/monety