Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku nie było dziełem jednej osoby. Chociaż w tym kontekście przywołuje się najczęściej Józefa Piłsudskiego, ojców odrodzenia się Rzeczypospolitej było więcej. Jedną z kluczowych postaci, o których należy pamiętać, był Józef Haller. Oto, co warto wiedzieć na jego temat.
Kim był Józef Haller?
Generał Józef Haller jest znany przede wszystkim jako twórca tzw. Błękitnych Legionów, a więc oddziałów Armii Polskiej we Francji. Urodził się 13 sierpnia 1873 roku w miejscowości Jurczyce k. Krakowa. Jego przodkowie uczestniczyli m.in. w powstaniu styczniowym.
Józef Haller od początku wiązał swoją karierę z życiem wojskowym – ukończył studia z tytułem podporucznika, po czym rozpoczął służbę w wojsku austriackim (co było związane z tym, że Galicja była wówczas pod zaborem Austriaków). Pełnił ją aż do roku 1910, by następnie zająć się działalnością społeczną i edukacyjną – z myślą o przyszłej walce o niepodległość.
Haller był przede wszystkim instruktorem wojskowym i organizował tajne kursy żołnierskie dla Polaków. To również on jest współodpowiedzialny za rozwój harcerstwa polskiego. Był także twórcą pierwszych Legionów Polskich we Lwowie, pod flagą austriacką. Dowodził najpierw 2. Brygadą Legionów Polskich, a następnie 5. Dywizją Strzelców Polskich oraz całym II Korpusem Polskim na Ukrainie. W 1918 roku uzyskał tytuł generała. W lipcu 1918 roku przeniósł się do Francji, aby objąć dowództwo nad Błękitnymi Legionami – polską armią we Francji, której celem była walka o niepodległość naszego kraju. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę pełnił ważne funkcje państwowe i polityczne, aż do wybuchu II wojny światowej.
Józef Haller zmarł w 4 czerwca 1960 roku w Londynie – tam został także pochowany. Dzięki staraniom polskich harcerzy jego prochy wróciły jednak do polski w 1993 roku i spoczęły w krypcie kościoła garnizonowego św. Agnieszki w Krakowie.
Jak Józef Haller został upamiętniony?
Józef Haller jest jedną z postaci, które odegrały kluczową rolę na drodze Polski do odzyskania niepodległości. Z tego powodu należy mu się pamięć historyczna. To właśnie dlatego wielu ulicom w kraju nadano jego imię, a 2017 rok uznano rokiem tego bohatera.
Można również znaleźć rozmaite artefakty inspirowane przez generała Hallera. Bardzo ciekawie prezentuje się m.in. popiersie Józefa Hallera w kościele Najświętszego Zbawienia w Warszawie. Warto też przyjrzeć się pamiątkowym numizmatom na cześć tego bohatera. Dobrym przykładem jest złota moneta z serii Generałowie II Rzeczypospolitej dostępna w Skarbnicy Narodowej – powstało jedynie 700 egzemplarzy, a każdy z nich zawiera 1/10 uncji 24-karatowego złota! Dlatego to nie lada gratka dla kolekcjonerów oraz fanów historii pierwszych dekad XX wieku.
W kontekście numizmatycznym warto przyjrzeć się również złotemu medalowi wydanemu na cześć Marszałka Polski, Józefa Piłsudskiego na 100-letnią rocznicę odzyskania niepodległości. To nie lada gratka w każdej kolekcji.
A jeśli interesują Cię monety z okresu II Rzeczypospolitej, koniecznie sprawdź ten artykuł, aby pogłębić swoją wiedzę oraz znaleźć inspirację.