Zastanawiasz się, jak są bite monety? Zasadniczo, podstawowe zasady, w oparciu o które przeprowadza się ten proces, nie uległy zmianom na przestrzeni wieków. Od samego początku jednym z najważniejszych elementów wykorzystywanych przez mincerza jest stempel menniczy. Dowiedz się, czym dokładnie jest i jakie są rodzaje takich stempli.
Stempel menniczy, czyli co?
Mówiąc najprościej, stemplem menniczym określa się przyrząd, który jest wykorzystywany do bicia monet. Jak można się domyślić na podstawie samej nazwy, taki stempel działa niczym pieczątka, a zatem pozwala wybić konkretny wzór na awersie i rewersie monety – tak, by każda z nich prezentowała się dokładnie tak samo.
Najczęściej przy produkcji monet oraz medali stosuje się jednocześnie dwa metalowe stemple – do jednoczesnego wybicia awersu i rewersu. Warto też pamiętać, że stempel jest de facto negatywem monety, a zatem odbiciem powierzchni gotowego numizmatu.
Jakie są rodzaje stempli menniczych?
Stemple mennicze ulegały zmianom na przestrzeni wieków. Dawniej powstawały przez stworzenie gipsowego odcisku prototypowej monety. Dziś są projektowane komputerowo, z wykorzystaniem technologii 3D. A jakie są ich główne rodzaje? Numizmatyk powinien wiedzieć, czym są:
- stempel zwykły
Takie stemple są stosowane głównie przy biciu monet obiegowych. Warto wiedzieć, że te metalowe stemple są dodatkowo wzmacniane przez zastosowanie procesów hartowania i chromowania, a następnie polerowane. Zabiegi te pozwalają wybić przy ich pomocy tysiące monet. Zwykłe stemple sprawiają, że rysunek oraz tło numizmatów ma matowe wykończenie.
- stempel lustrzany
Stemple lustrzane są nazywane inaczej „lustrzankami”. Choć proces ich powstawania jest podobny do produkcji stempli zwykłych, dodatkowo są poddawane specjalnej obróbce chemicznej, która sprawia, że każdy numizmat uzyskuje wyjątkowy połysk. Są one wykorzystywane najczęściej przy biciu monet oraz modeli kolekcjonerskich. Warto wiedzieć, że po każdym użyciu taki stempel jest dokładnie czyszczony, co wydłuża proces produkcji, ale gwarantuje, że kolejne wybijane numizmaty zachowują nieskazitelną jakość i najwyższą klasę. Przy jego pomocy można celowo wydobyć kontrast między pięknie połyskująca powierzchnią a matowymi elementami rysunku – dla efektu artystycznego.
- stempel odwrócony
Nazwa odnosi się do schematu stempla charakterystycznego m.in. dla monet bitych w Stanach Zjednoczonych. W tym narzędziu punkt, który pokazuje górę rysunku po stronie awersu zawsze pokrywa się z dołem wzoru prezentującego się na rewersie.
- stempel płytki / głęboki
W tych określeniach chodzi o głębokość stempla, która przekłada się na to, jak wyraźny jest rysunek numizmatu. Jak można się domyślić – płytki jest stosowany do tworzenia reliefów niskich (gdy żaden element nie wystaje poza obrys monety), a głęboki – do reliefów wysokich.
Teraz, gdy już wiesz, jakie są rodzaje stempli menniczych, możesz spojrzeć na monety z zupełnie nowej perspektywy!
Produkty Skarbnicy Narodowej:
Złote monety: https://www.skarbnicanarodowa.pl/zloto/zlote-monety
Srebrne monety: https://www.skarbnicanarodowa.pl/srebro/srebrne-monety
Monety numizmatyczne: https://www.skarbnicanarodowa.pl/inne-metale/monety
Numizmaty: https://www.skarbnicanarodowa.pl/polska-numizmatyka